4 Eylül Sivas Kongresi ve Önemi

2

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Birçok tarihçiler yeni Türk Devleti’nin  kuruluşunu Büyük Millet Meclisi’nin açılışından önceye alır, Sivas  Kongresiyle  başlatırlar. Çünkü Sivas İstanbul’un  saltanat yönetimine öylesine ağır  bir yumruk indirmiştir ki, Vahdettin  hem sadrazamı  hem de kız kardeşinin kocası olan  Damat Ferid ‘i uzaklaştırmak zorunda kalır.

İstanbul’da  Fener Yolu’nda oturan  eski bir asker Müşür Fuat  başka bir adıyla  Deli Fuat Paşa o günlerde bir mektup almıştı. Bu mektup Sivas ‘tan  geliyordu. Zarfın içinde doğrudan doğruya Vahdetin ‘e yazılmış ikinci bir zarf daha vardı ama bu zarf kapatılmamıştı. Okuyup içindekini öğrendikten sonra  Fuat Paşa tarafından kapatılacaktı.

Sivas Kongresi’nin ileri gelenlerinden Çerkez asıllı  Bekir Sami bey, Çerkez asıllı Fuat Paşa ‘ya şöyle yazıyordu.

‘’ Sen  ihtiyar bir askersin , dileklerimizi padişaha  duyur.’’

Fuat Paşa mektuba bir göz attıktan sonra zarfı kapattı . Mektup , saygılı ama ciddi ve kararlı bir ifade taşıyordu. Sivas’takiler ne yaltaklanıyor ,ne yalvarıyorlardı ne de  kuru kuru tehditler savuruyorlardı. Yalnız gerçekleri söylüyorlardı. İhtiyar  Mareşal hemen Yıldız ‘a  çıktı ve bekletilmeden  kabul  edildi.

Deli Fuat Paşa Sivas ‘ın mektubunu verdikten sonra  kendi düşüncelerini söylemekten de çekinmedi.

‘’ Padişahım , ben doksan yaşına gelmiş, dünyasından geçmiş, her türlü makam hırsından uzak bir ihtiyarım. Babam ve ben  yüz yılı aşkın bu devlete hizmet etmişizdir. Samimi olarak kanılarımı arz ediyorum. Saltanatlarının sürebilmesi şimdi  arz edeceğim istirhamlarımın kabul edilmesine bağlıdır. Bilmenizi niyaz ederim ki bütün Anadolu’yu sarmış  olan  Ulusal Hareket  her bakımdan meşrudur, yasaldır. Yanlış siyasetle  bu mülk ve milleti musibete doğru sürüklemiş olan  Damat Ferit Paşa  hükümetine son vermek  ve milletin isteğini yerine getirerek  bu gaileden kurtulmak pek yerinde olur.

Vahdetin mektubu dikkatle okuduktan  ve her çeşit  çıkardan uzak baba nasihatlerini  dinledikten sonra  başka çıkar yol kalmadığını anlamış ve eniştesinden ayrılmaya karar vermişti. Sadrazamlık mührü , politikada ılımlı ve Mustafa Kemal Paşa’ya yakın  olduğu bilinen  Ali Rıza Paşa ‘ya veriliyordu.

SİVAS KONGRESİ KARALARI İSTANBUL HÜKÜMETİNİ DEVİRMİŞTİ.

GENÇLERE ÖĞRETMEKTEN  KORKULAN VE  OKUL KİTAPLARINDAN ÇIKARILMASI BİLE GÜNDEME GELECEK OLAN  SİVAS KONGRESİ KARARLARINI YAZMAYI  ÖDEV BİLİYORUM.

SİVAS KONGRESİ’NİN SEKİZ GÜNLÜK ÇALIŞMA SONUNDA ALDIĞI KARARLARI ŞÖYLE ÖZETLİYORUZ.

• Bütün yurttaki Müdafaa-i Hukuk Dernekler ’i birleştiriliyor ve ‘’ANADOLU  VE RUMELİ MÜDAFAA- İ HUKUK DERNEĞİ ‘’ adını alıyordu.
• Yeni seçilen bir Temsil Heyeti vatanın bütünlüğünü  temsil ediyordu.
• Her türlü ilhak ve işgale karşı Erzurum Kongresince alınmış olan direnme kararı burada pekiştirilmiş ve bütün yurdu kapsayan genişlİğe yayılmıştı.
• İstanbul Hükümeti’nin baskıya boyun eğerek  vatanın bir parçasını terk etme  kararı karşısında derhal  geçici bir yönetim kurulacaktı.  Yani yeni bir hükümet.
• Mondros silah bırakışmasının  imza günü olan  30 Ekim 1918 tarihinde  egemenliğimiz altında bulunan vatan toprakları  bölünmez ve parçalanmaz bir bütündü. Bu da Misak- i Milli Ulusal Andın çizdiği ulusal sınırımız olacaktı.
• Temsil Heyeti’nin kadrosu genişletiliyordu. Erzurum’da seçilen heyete Sivas  Kongresi Kara Vasıf, Hüsrev Sami, Hakkı Behiç ,Mazhar Müfit, Ömer Mümtaz beylerle Katip Mustafa Efendi’yi de katıyordu.
• O Sırada Ankara ‘da Yirminci Kolordu Komutanı  olan Ali Fuat Paşa ‘’ Umum  Kuvayi Milliye Komutanlığı’na atanıyordu.

Sivas kongresi , yalnız bir beyanname yayınlamakla , vatanın sınırlarını çizmekle , yeni devlet yönetiminin ilkelerini belirlemekle kalmamış, bütün dünyada yankılar uyandırmıştı.

Öte yandan çoban ateşlerinin  birbirleriyle kucaklaşıp, vatanı sardığını simgeleyen ‘’ANADOLU VE RUMELİ MÜDAFAA-İ HUKUK DERNEĞİ’NİN o günkü dernekler kanununa,  kuruluş dilekçesiyle beyannamesi  de 12 Eylül tarihinde, Mustafa Kemal’in  imzasıyla vilayet makamına sunuluyor ve derhal işleme konuluyordu.

Bu dernek,  Mustafa Kemal Paşa’nın  Temsil Heyeti adına  işleri yönetirken sağ kolu olacak ve Cumhuriyet’in ilanına yakın günlerde,  yerini yine Mustafa Kemal’in kuracağı  ve genel başkanı olacağı  Cumhuriyet Halk Partisi’ne bırakacaktı.