Mevlana’yı Tanımak ve Tanıtmak

3

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Mevlana konusunda bugün gerçek bir sorumluluğa ihtiyaç vardır.

12.yüzyılda Konya’da yaşamış olsa da her devri, insana ait her durumu anlamış, geleceği görebilmiş ve hala bugünün dünyasına seslenebilen bir filozof için bugün Konya’da yapılan faaliyetler, anma çalışmaları çok yetersizdir.

Konunun sadece turizm açısından değil, evrensel ve bilimsel bir bakış açısına da ihtiyacı vardır. Konuya eğilmeler ve çabalar “benim oğlum bina okur, döner döner yine okur”un ötesine gidememiştir maalesef.

Mevlana görüş demektir, anlam demektir, sanat demektir, astronomi demektir, müzik demektir, hatta kendi aurasında bir iklim, bir derinlik demektir. Mevlana gezilmesi, keşfedilmesi gerekli bir kıta demektir. Yeni bir göl, yeni bir ülke, yeni bir toprak parçası demektir. Bazen insanlar da tıpkı ülkeler gibi gezilebilir, keşfedilebilir. Bu nedenle başka ülkelerden gelen turistler çoğunlukla Konya’yı Mevlana olarak algılamaktadır. Başka ülkelerden kalkan uçaklar bir şehre değil bir filozofa inmektedir. Bazen şehrin adı Mevlana olmaktadır. My way Mevlana. Şeb-i Arus, Mevlana ile ilgili etkinliklerin en yoğunlaştığı bir tarihin adıdır. Düğün gecesi anlamına gelir. Mevlana ölümü bir düğüne benzetmiş Allaha kavuşacağı bir kapıdan geçmek olarak nitelemiştir.17 Aralık 1273’te bu murat gerçekleşmiştir. Ve bu tarih Mevlana ile ilgili anma programının asıl minvali tayin edilmiştir.

17 Aralık’ta tüm oteller dolup taşar, ertesi günse büyük bir sessizliğe bırakır yerini. Konya adeta suyu çekilmiş bir değirmene dönüşür.18 Aralık’ta sanki tüm misafirler gibi Mevlana’da şehri terk edip gider. Bu nedenle 17 Aralık, Konya’nın Mevlana ile ilgili yaptığı çalışmaların bir vitrini haline gelmiştir. En yoğunlaştırılmış, en odaklanılmış bir tarih olarak öne çıkarılmıştır. Bir haftalık bir süreçte yapılan çalışmalar ise genellikle sema gösterileri ve Türk Tasavvuf müziği (Ahmet Özhan) konserleri olarak konumlandırılmıştır.

Bu süreç çok verimli planlanmamakta adeta her sene birbirinin aynı etkinlikler tekrarlanmaktadır. Bu da ne yazık ki beklentileri karşılamamakta, dünyanın dört bir tarafından gelen misafirleri hayal kırıklığına uğratmaktadır.

Bu tarihi yıldönümünde, başka şehirlerdeki Mevlana’yı anma etkinlikleri de benzer içeriklerde olup ayrıca Konyalı turizmciler açısından sahiplenici bir yaklaşımla Konya dışındaki bu programlar eleştirilmektedir. Yani “Konya’nın Mevlanasi” Konya’da anılmalı ve Konya’nın turisti Konya’da kalmalıdır gibi. Ancak asıl mesele bu değildir.

Asıl mesele Mevlana’nın en doğru biçimde, daha zengin içerikli etkinliklerle anılması, tanıtılması, doğru projelerle ortaya konulmasıdır. Yoksa bu büyük değer, çok sığ faaliyetlerle ne yazık ki görünmez, bilinmez bir hale getirilmiştir. Nerdeyse gizlenmiştir.

Tek bir sözü bile bir insanın hayata bakışını değiştirebilecek olan büyük zat ne

yazık ki yeterince yansıtılmamış, neredeyse flulaştırılmıştır.

Hakkın arıya öğrettiğini aslan ve ejderha bilemez.

Ademoğlu dilinin altında gizlidir. Köpek bile ilim öğrendikçe azgınlıktan kurtulur.

Yılan dolu bir dağa gidiyorsan yanında panzehir varsa korkma.(Mesnevi’den)

BİR KAÇ TESPİT

Mevlana müzesi bir türbe ve Mevlana ile ilgili eşyaların sergilendiği bir müze hüviyetindedir ve daha çok yerli turistlerin dua okumak ve bir anlamda kutsal bir algıyı duyumsamak için ziyaret ettikleri dini, tarihi bir mekan olarak algılanmaktadır. Yani konunun daha çok görsel bir boyutu vardır, kültürel ve felsefi bir boyutu yoktur. Bu ziyaretler bir anlamda Mevlana ile kısmen bir tanışmadır ve asla gerçek bir tanışma hüviyetinde değildir.

Bu tarihi mekanda insanlar Mevlana’nın fikirlerini, yaşam felsefesini görememek- te gerçek bir tanışma sağlanamamaktadır. Bunun dışında başka ülkelerden gelen turistler içinse müze bir son noktadır. Fikirlerini, Mevlana’nın bakış açısını öğrenmiş başka ülke insanları bir de bu zatın yaşadığı toprakları görme isteğiyle gezilerinin son noktası olarak Konya’ya gelmeyi uygun bulmuşlardır.

Yani aslında Mevlana’yı gerçekten tanımak sadece o devirde kullanılan eşyalar, giydiği hırkaları görmekle ya da sema gösterilerine konuk olarak, ney müziğinin eşliğinde mistik bir derinleşme yaşamakla değil; fikirleri ve bakış açısıyla tanımaktır.

Sadece eski Mesnevi el yazmalarını değil Mesnevi’nin anlam içeriğini; işaret ettiği yeri görmek ve hissetmektir. Bu, gerçek anlamda bir tanıma ve Mevlana keşfinin de önünü açacaktır. Farklı disiplinlerin kullanılacağı bir başka yapı, etkinlikler ve içerikler gerekmektedir. Yaşayan ve sık sık güncellenen içinde interaktif donanımların olduğu Mevlana’nın eserlerine işaret eden, farklı pencerelerin (kapıların) olduğu bir anlamda içinde sanat, kültür, müzik, tiyatro olan; sözlerin dikkat çekici efektlerle dikkatlere sunulduğu (dev ekranlarda ve farklı dillere tercüme edilerek) bir kreatif çalışmaya ihtiyaç vardır. Aslında uluslararası repertuarlara ve enstrümanlara açık yaratıcı fikirlerin konuk olduğu bir sergi mekanı. Tıpkı Guggen Heim Müzesi gibi. Bu tür bir proje hem Mevlana’nın bugünkü dünyaya güncellenmesini sağlayacak, hem de Konya’nın gerçek bir dünya kenti olmasının önünü açacaktır. Sadece turizm açısından değil, Konya’nın misyonu açısından da yepyeni bir algı oluşturacaktır. Gitgide daha da yerelleştirilen ve taş üstüne taş konulmayan etkinlikler yerini uluslararası modern algıya seslenen ve aslında gerçek Mevlana algısının inşa edildiği bir içeriğe bırakmalıdır. Bir müzenin bir şehri nasıl değiştirdiğine “Guggenheim etkisi” kavramı güzel bir örnektir. Bu, akıl edilmiş bir girişimin, çabanın şehirdeki turistik ve ekonomik ivmeyi

KÜLTÜR BAKANLIĞI’NIN BELİRLEYİCİ ROLU: BILBAO EFFECT (GUGGENHEIM ETKİSİ)

“Parmağıma değil işaret ettiği yere bak “diyen Mevlana’nın sadece parmağına

bakmak gibidir bugünkü Mevlana müzesini ve Mevlana Kültür Merkezi’ni gezmek.

Mevlana’yı tanımak ve onunla gerçek anlamda tanışmak için bir yol haritasına ihtiyacımız var. Ve bu anlamda, konunun çok uzman ellerde, çok gerçekçi bir bakış açısıyla ele alınmasına ihtiyaç var. Mesnevi’deki Divan’daki olağanüstü söz ve mantığın canlandırılmasına ihtiyaç var.

Tıpkı İspanya’nın artık eski önemini kaybetmiş (eski demir endüstrisinin merkezi) Bilbao şehrini yeniden konumlandıran, mimari yapısı ve zengin içeriğiyle adeta dünyanın dört tarafından insanları çeken Guggenheim Müzesi gibi, bir parlak fikre ve yaratıcılığa ihtiyacı var Konya’nın ve Mevlana’nın.

Bu konunun Konya Büyükşehir Belediyesi ve Kültür Müdürlüğünün dışında başka ellere ihtiyacı var.

Kültür Bakanlığı bir anlamda Türkiye’nin değeri olmuş olan Mevlana konusuna eğilmeli ve belirleyici bir rol üstlenmelidir. Konu tesadüflere bırakılmayacak kadar ciddi ve önemli bir konudur. Gerçek beklentilerin oluşturulması ve yapılması gerekenlerin planlanması hususunda kararlı bir süreç başlatılmalıdır.

Yeni bir mimari yapı ve en önemlisi bu yapının içini doldurabilecek bir donanım/içerik oluşturulmalıdır. Gereken malzeme elde mevcuttur.